Làm gì để con có thể thoái mái chia sẻ suy nghĩ của mình?
Khi con trẻ mất niềm tin
Là một đứa bé có nhiều cảm xúc không muốn bộc lộ ra bên ngoài, con chọn cách viết nhật ký để chia sẻ mọi nỗi niềm.
Với con, nhật ký không chỉ là nơi cất giữ giùm mình những bí mật, mà còn là một người bạn duy nhất có thể lắng nghe và tôn trọng tuyệt đối bí mật đó, đủ để không tiết lộ ra bên ngoài, với bất kỳ ai. Nhưng rồi một lần con phát hiện niềm tin của mình bị phản bội.
Khi bí mật của con bị người lớn biết được, dù không có gì ghê gớm như chuyện “hôm nay mình đã rất buồn vì bạn thân nhất phải chuyển trường”, hay “ước gì trên đời có cỗ máy thời gian để có thể tự do quay lại quá khứ hoặc đến tương lai”, nhưng cảm giác bị người khác nhìn thấu những suy nghĩ ngớ ngẩn trong đầu mình, thực sự không phải là điều dễ chịu.
Cùng với niềm tin vào người lớn bị tước đi, con cảm thấy mình thật khó gần gũi với chính những người thân của mình, huống gì là tâm sự hay tìm một lời khuyên từ họ. Dù trong suốt hành trình khôn lớn, con luôn chông chênh trước những quyết định quan trọng của cuộc đời, nhưng tiếc là con không thể tìm được sự trợ giúp về tinh thần từ người thân.
Con đã cảm thấy tổn thương khi quyền riêng tư của mình bị xâm phạm, sẽ thấy mình không còn được tôn trọng khi những bí mật và thế giới nội tâm của mình bị lột trần trước mặt người khác. Điều đó đã ảnh hưởng đến tinh thần của con với ý nghĩ mình bị nghi ngờ, giám sát, mất niềm tin, dẫn đến những mối quan hệ rạn nứt và một khoảng cách không mong muốn tạo ra với chính người thân.
Cha mẹ cần làm gì để con nói lên suy nghĩ của bản thân?
Muốn con trẻ nói lên được những suy nghĩ của bản thân, người lớn hãy để trẻ cảm thấy “thích” được tâm sự và phải thoải mái về tâm lý. Bố mẹ nên lắng nghe con với thái độ chăm chú và biểu thị đồng tình, có thể chỉ là những cái gật đầu, những lời nói đệm: “Thế à”, “Ừ, con nói tiếp đi”… bằng những cử chỉ rất nhỏ này sẽ giúp con cảm thấy tự tin hơn và tin tưởng là bố mẹ đang rất lắng nghe và quan tâm đến vấn đề của mình.
Cha mẹ cũng cần lưu tâm đến đặc điểm về tâm lý lứa tuổi của trẻ. Trẻ em cùng độ tuổi, thường thì khả năng diễn đạt ở bé gái tốt hơn ở bé trai. Khi con muốn nói, hãy khuyến khích con và kiên trì lắng nghe.
Cha mẹ đừng cắt ngang lời trẻ, đừng vì sốt ruột với sự ấp úng, dài dòng trong diễn đạt của con mà vội nói thay, nói át đi. Bố mẹ nên để cho con được trình bày hết suy nghĩ, sau đó bằng cách nhắc lại một cách tế nhị, hãy uốn nắn những chỗ diễn đạt sai của con. Chẳng hạn: “Việc con muốn nói, bố (mẹ) đã hiểu rồi. Ý của con là… Con định nói là…”. Với cách thức này, trẻ dần dần tiếp thu và ghi nhớ được những cách diễn đạt đúng, trong trường hợp này phải dùng từ này, trong trường hợp kia nên nói thế kia…
Ngay cả trường hợp con bạn trình bày một quan điểm lệch lạc, một ý kiến sai thì ngoài uốn nắn về tư tưởng, cha mẹ cũng không nên bỏ qua việc sửa chữa những lỗi diễn đạt của con. Đấy là cách rèn luyện kỹ năng tư duy, diễn đạt - một trong các kỹ năng sống trẻ em quan trọng, vô cùng hiệu quả.
Việc phản bác ý kiến của người khác trong tranh luận cũng là yêu cầu khá phức tạp. Đối với con trẻ, điều này càng khó khăn vì nó có quan hệ tới khả năng sáng tạo và kỹ năng tư duy phản biện - một trong các kỹ năng sống trẻ em thế kỷ 21 cần phải rèn luyện. Có thể nói, mọi sự sáng tạo đều bắt đầu từ khả năng suy nghĩ độc lập và “chịu khó” phản bác ý kiến của người khác. Vì vậy, nếu trẻ muốn trình bày những ý kiến riêng của bản thân, bất luận thế nào, cha mẹ hãy tôn trọng và khuyến khích trẻ.
Cha mẹ không nên áp đặt rằng, khi trẻ không thích chơi những đồ chơi bố mẹ mua cho thì là “lắm chuyện”, khi không nhất thiết làm theo điều bố mẹ dặn thường thì là “cứng đầu, cứng cổ”… Việc bố mẹ không thừa nhận con cái cần có ý kiến riêng nghĩa là đã xâm phạm sự phát triển tự nhiên của con trẻ. Hậu quả là cha mẹ có thể biến con mình thành kiểu “gió thổi chiều nào xoay chiều đó”.
Vì vậy, dù ý kiến của trẻ còn sai lệch, bố mẹ vẫn nên động viên trẻ phát biểu, động viên trẻ tự chủ suy nghĩ. Bố mẹ chỉ làm nhiệm vụ điều chỉnh, sửa chữa những suy nghĩ sai của con, nhất quyết đừng “suy nghĩ hộ” con. Hãy để trẻ độc lập suy nghĩ và tự do phát biểu ý kiến của bản thân. Đó là con đường đúng đắn để bồi dưỡng khả năng sáng tạo và kỹ năng sống trẻ em bảo vệ quan điểm cá nhân của trẻ.
Nguồn: Tổng hợp
