Hiệu ứng Latte: Khi một cốc cà phê có thể cản trở bạn tiết kiệm tiền

Hiệu ứng Latte là gì?

Hiệu ứng Latte (tiếng Anh: Latte factor) lần đầu được nhắc đến trong cuốn sách cùng tên của nhà văn, doanh nhân David Bach. Thuật ngữ này dựa trên thói quen uống cà phê mỗi sáng để tỉnh táo làm việc của dân văn phòng, dùng để chỉ những khoản chi nhỏ nhặt mà chúng ta thường tiêu tốn nhưng lại không để ý tới.

Bên cạnh đồ uống, "latte factor" còn có thể là những món lặt vặt như sách, phí tiện ích trực tuyến, ăn vặt, vật dụng trang trí nhà cửa... Nếu cộng dồn theo thời gian, nó trở thành khoản tiền lớn mà đáng lẽ ta có thể mang đi tiết kiệm hay đầu tư.

Vì sao hiệu ứng này có thể “đánh lừa” chúng ta?

1. Tâm lý số nhỏ tiền “không đáng bao nhiêu”

Não bộ của con người có sự khác biệt trong cách xử lý những con số nhỏ và lớn. Vì vậy, cách chúng ta nhìn nhận về từng loại mệnh giá trong chi tiêu hàng ngày cũng khác nhau. 

Giả sử với mức lương 10 triệu/tháng, mỗi ngày bạn dành 40.000 đồng để mua cà phê. Khi đó, não bộ sẽ xử lý số nhỏ ở não phải, tức con số 40.000, còn số lớn là 10 triệu thì ở não trái. Cả hai số gần như tách biệt với nhau và ít có sự so sánh. Do đó, nếu không lên ngân sách cụ thể, bạn khó mà nhận ra tiền cà phê hàng ngày “ngốn” bao nhiêu phần trăm tiền lương hàng tháng.

2. Cảm giác thỏa mãn tức thì

Mỗi lần bạn chi tiền các khoản nhỏ này, hormone hạnh phúc “dopamine” có thể được tiết ra và khiến bạn cảm thấy tự chủ, độc lập hơn vì kiếm được tiền và tiêu vào những gì mình thích.

Làm thế nào để kiểm soát hiệu ứng Latte?

1. Nhận diện các chi tiêu nhỏ nhặt

Hãy thử theo dõi, ghi lại quá trình chi tiêu trong vòng 1 tháng để tìm ra “latte factor” của bản thân. Bản chất của những lần tiêu tiền này thường xuất phát từ việc chúng thỏa mãn niềm vui và mang tới sự hứng khởi. Thử đào sâu xem ly cà phê mà bạn uống hằng ngày là vì lý do gì. Nếu có thể ngừng uống mà không ảnh hưởng xấu gì đến bạn thì bạn có thể cân nhắc loại bỏ thói quen này.

2. Nghĩ về mục đích ưu tiên

Tổng số tiền mà bạn đã chi cho một cốc cà phê mỗi sáng, trong vòng 1 năm là bao nhiêu? Với số tiền đó, bạn có thể dùng để tiêu vào việc gì khác? Hãy tự hỏi bản thân 2 câu hỏi này trước khi quyết định chi tiền cho một thứ gì đó. Về lâu dài, bạn sẽ tiết kiệm được nhiều tiền và có thể dùng số tiền đó cho những việc quan trọng khác.

3. Giảm bớt các khoản chi nhỏ mà có vẻ không cần thiết

Để tiết kiệm, bạn không nhất thiết phải ngừng uống cà phê hay cắt giảm những thú vui thường ngày nào đó 100% theo nghĩa đen. Trong khả năng của mình, hãy thay thế chúng bằng lựa chọn ít tốn kém hơn:

• Tự pha cà phê thay vì mua hàng quán
• Hạn chế ra ngoài ăn, nấu ăn ở nhà và mang cơm lên văn phòng nhiều hơn.
• Mua hàng chất lượng, có độ bền cao, nhất là quần áo
• Hủy hoặc tắt chế độ tự động gia hạn của các tài khoản/tiện ích xem phim, đọc báo, nghe nhạc...

Nguồn: Tổng hợp