Sơ cứu đúng cách cho người đột quỵ trước khi tới bệnh viện
Để đối phó với đột quỵ, việc phòng ngừa và điều trị phòng ngừa là quan trọng nhất. Một khi đột quỵ xảy ra thì tỷ lệ tử vong và tàn phế rất cao, vì mỗi phút trôi qua có gần 2 triệu tế bào não chết đi và không hồi phục. Tuy nhiên, bệnh đột quỵ hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu bệnh nhân được nhanh chóng sơ cứu và được đưa đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất, trước khi tế bào não hủy hoại quá nhiều.
Cụ thể, "thời gian vàng" để cấp cứu tính từ triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ là 6 giờ. Thời gian tốt nhất cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện là 3 giờ sau khi xảy ra cơn đột quỵ. Từ 4,5 - 6 giờ chỉ còn có thể áp dụng thông mạch bằng dụng cụ rút huyết khối. Trường hợp muộn hơn sẽ không thể thông mạch được nữa. Việc điều trị cũng sẽ rất khó khăn, khả năng tiên lượng xấu rất cao.
Chia sẻ với báo Tuổi Trẻ, bác sĩ Nguyễn Văn Phước (khoa Nội tim mạch, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP.HCM) hướng dẫn:
"Khi phát hiện bệnh nhân bị đột quỵ, người dân cần giữ bình tĩnh và nhanh chóng gọi xe cấp cứu. Trong thời gian chờ xe cấp cứu, cần cho bệnh nhân nằm nghiêng trên nền phẳng, phòng trường hợp bệnh nhân có nguy cơ nôn, sặc, nới lỏng quần áo thoáng mát, đo SPO2 nếu có thiết bị... Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn, uống hay dùng thuốc, không áp dụng các phương pháp dân gian như cạo gió, chích lể 10 đầu ngón tay hay vắt chanh vào miệng...".
Bệnh nhân đột quỵ nặng sẽ có nguy cơ diễn tiến tới ngừng tim, ngừng thở. Khi đó, bệnh nhân cần được hồi sinh tim phổi ngoại viện (xoa bóp tim ngoài lồng ngực). Nếu trường hợp bệnh nhân còn thở, bắt mạch còn đập thì không có chỉ định ép tim.
Theo Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), hồi sinh tim phổi là một kỹ thuật cứu sinh hữu ích trong nhiều tình huống cấp cứu khi nạn nhân bị ngưng thở hoặc ngưng tim. Nếu bệnh nhân xuất hiện 1 trong 3 dấu hiệu: bất tỉnh, ngưng thở hay thở ngáp, không bắt được mạch thì hãy gọi cấp cứu trước khi tiến hành hồi sinh tim phổi.
1. Nhấn ép tim ngoài lồng ngực phục hồi tuần hoàn máu
- Đặt gốc cổ tay lên giữa ngực nạn nhân, giữa các xương sườn. Đặt tay kia lên trên tay này. Giữ cho lông mày của bạn thẳng và tư thế bả vai thẳng góc với bàn tay.
- Dùng sức nặng của thân trên (chứ không phải chỉ của cánh tay) khi bạn ấn thẳng lồng ngực xuống sâu ít nhất khoảng 5cm. Ấn mạnh và nhanh với tần số ít nhất 100 lần/phút.
- Sau khi ấn 30 cái, đẩy đầu ngửa ra sau và nâng cằm lên để mở đường thở. Chuẩn bị hà hơi thổi ngạt. Kẹp chặt mũi và thổi vào miệng nạn nhân trong 1 giây.
- Nếu nạn nhân chưa cử động sau 5 chu kỳ (khoảng 2 phút) và có sẵn máy khử rung tim ngoài tự động, hãy mở máy và làm theo hướng dẫn. Nếu bạn chưa được đào tạo về cách sử dụng máy khử rung, nhân viên trực tổng đài cấp cứu có thể hướng dẫn cho bạn.
2. Đường thở: Làm thông đường thở
- Đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng vững chắc. Quỳ xuống cạnh cổ và vai nạn nhân.
- Mở thông đường thở của nạn nhân bằng cách đẩy cằm lên. Đặt lòng bàn tay bạn lên trán của nạn nhân và đẩy nhẹ xuống. Sau đó dùng tay kia đẩy nhẹ cằm ra trước để mở thông đường thở.
- Kiểm tra nhịp thở bình thường, tiến hành nhanh, không quá 10 giây: Tìm cử động của ngực, nghe tiếng thở và cảm nhận hơi thở của nạn nhân vào má hoặc tai bạn. Nếu nạn nhân không thở bình thường hoặc bạn không dám chắc, hãy bắt đầu hà hơi thổi ngạt kiểu miệng - miệng.
3. Thổi ngạt cho nạn nhân
- Hà hơi thổi ngạt có thể thực hiện theo kiểu miệng: miệng hoặc miệng - mũi nếu miệng bị tổn thương nặng hoặc không thể mở được. Khi đường thở đã thông, hãy kẹp chặt mũi nạn nhân để hà hơi thổi ngạt miệng - miệng và áp miệng bạn vào miệng nạn nhân.
- Chuẩn bị thổi ngạt hai hơi. Thổi ngạt hơi thứ nhất - kéo dài một giây và nhìn xem lồng ngực có nâng lên không. Nếu không, thổi ngạt hơi thứ hai. Nếu lồng ngực không nâng lên, đẩy cằm ngửa lên trên lại và thổi ngạt lần thứ hai.
- Tiếp tục nhấn ép tim ngoài lồng ngực.
Đột quỵ có thể xảy ra bất kể thời điểm nào trong ngày, khi đang ngủ, đang làm việc hoặc đang chơi... Song tại một số khung giờ, bệnh có tỉ lệ xảy ra cao hơn cả, đặc biệt là lúc nửa đêm, 4-5 giờ hoặc rạng sáng 6-7 giờ. Đây là thời điểm máu đậm đặc nhất, huyết áp tăng, nhiệt độ bên ngoài giảm mạnh nên dễ bị đột quỵ do thay đổi nhiệt độ.
Nguồn: Tổng hợp
